Erzincan’ın nadide kültürel miraslarıyla öne çıkan Kemaliye ilçesi, asırlardır yaşatılan mutfak kültürünün en özgün örneklerinden biri olan Lök Tatlısı ile dikkat çekiyor. Taş dibeklerde dövülen kuru dut ve cevizle, hiçbir katkı maddesi kullanılmadan hazırlanan bu geleneksel tatlı, hem besleyici özelliği hem de eşsiz lezzetiyle öne çıkıyor.
Erzincan’ın sert ve soğuk kış aylarında hem bedeni hem de ruhu ısıtan bir enerji deposu olan Lök Tatlısı, herhangi bir pişirme işleminden geçmediği için içerdiği vitamin ve mineralleri doğal haliyle muhafaza ediyor. Yapımında kullanılan dut ve ceviz ise yöreye özgü, coğrafi işaret almış ürünler arasında yer alıyor.
Osmanlı dönemine uzanan köklü geçmişiyle “Padişah Tatlısı” olarak da bilinen Lök Tatlısı; dövmeç, tutunu ve zamanla lök tatlısı isimleriyle anıldı. Tatlının ismi, taş dibeklerde demir tokmaklarla “lökhane” olarak adlandırılan alanlarda büyük emekle hazırlanmasından geliyor.
Genellikle kış aylarında tüketilen Lök Tatlısı’nın yapımının güç gerektirmesi nedeniyle geçmişte evin erkek bireyleri tarafından hazırlandığı, hatta zahmetli oluşu sebebiyle zaman zaman ceza amaçlı lök dövme işi yaptırıldığı da biliniyor. Uzun yıllar evlerde geleneksel yöntemlerle üretilen bu özel lezzet, günümüzde ticari işletmelerde de hazırlanarak tüketicilerle buluşturuluyor.
Özellikle sıcak Türk kahvesi ile ikram edildiğinde evlere ve sofralara ayrı bir özgünlük katan Kemaliye Lök Tatlısı, 2023 yılında Erzincan’ın coğrafi işaret tescilli ürünleri arasına girdi. Tescil metnine göre 8 kilogram Kemaliye Lök Tatlısı, 5,5–6 kilogram kurutulmuş dut ve 2,5 kilogram ceviz içi kullanılarak hazırlanıyor. Un haline gelinceye kadar dövülen ve macun kıvamına ulaşan tatlının doğal tatlılığı, Kemaliye dutunun kendine has şekerimsi yapısından geliyor.
Kültürel kimliğin korunmasında önemli bir yere sahip olan gıda ürünleri arasında yer alan Lök Tatlısı, Kemaliye’ye ayrı bir tarih, Erzincan’a ise eşsiz bir gastronomi efsanesi kazandırıyor.
